ศัพท์ธรณีวิทยาน่ารู้ : พุน้ำร้อน (hot spring)
.
ปรากฏการณ์ธรรมชาติที่น้ำไหลพุขึ้นมาจากใต้ดินและมีอุณหภูมิสูงกว่าอุณหภูมิร่างกายมนุษย์ น้ำที่พุขึ้นมาอาจอุ่นๆ จนถึงเดือดพล่าน และอาจบริสุทธิ์หรือมีแร่ธาตุรวมทั้งแก๊สละลายอยู่ด้วยกัน ทำให้มีรสและกลิ่นต่างกัน ทางธรณีวิทยาเรียกว่า พุน้ำร้อน (hot spring) ปริมาณและความแรงของน้ำที่ไหลออกมาในแต่ละพุน้ำร้อนก็ต่างกัน บางพุอาจเพียงเอ่อๆ บางพุอาจพลุ่งกระเซ็นพ้นพื้นดินสูงมากก็มี ซึ่งกระบวนการเกิดพุน้ำร้อนเป็นการหมุนเวียนของน้ำผิวดิน ซึ่งเป็นน้ำเย็นไหลซึมลงสู่ใต้ดิน ได้รับการถ่ายเทความร้อนเป็นน้ำร้อนแล้วไหลกลับขึ้นสู่ผิวดินอีกครั้ง ดังนั้นจึงควรรักษาต้นน้ำ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของน้ำเย็นและสภาพแวดล้อมข้างเคียง ให้อยู่ในสภาพธรรมชาติเพื่อให้มีน้ำเพียงพอต่อการเกิดพุน้ำร้อน
.
นอกจากแหล่งพุน้ำร้อนจะเป็นมรดกที่ธรรมชาติสร้างขึ้นแล้ว ยังเป็นประโยชน์ทางด้านวิชาการสาขาต่างๆ เป็นเขตเศรษฐกิจที่สำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการท่องเที่ยว ยิ่งไปกว่านั้นพื้นที่ในบริเวณป่าแถบนี้ยังพบนกแต้วแร้วท้องดำ ซึ่งเป็นนกอาศัยอยู่ในป่าที่ราบต่ำ และพบเพียงแห่งเดียวที่นี่ มีป่าไม้เฉพาะแหล่ง ซึ่งเติบโตอยู่เฉพาะในดินพุน้ำร้อนมีสภาพแวดล้อมทางธรณีวิทยาที่โดดเด่นที่สุด สมควรช่วยกันอนุรักษ์ไว้ควรค่าแก่การอนุรักษ์
.
ภาพ: พุน้ำร้อนโป่งเดือด จังหวัดเชียงใหม่
อ้างอิงข้อมูล: พจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัญทิตยสถาน 2558, อภิธานศัพท์ธรณีวิทยา เล่มที่ 1, กรมทรัพยากรธรณี 2562

ที่มา : กรมทรัพยากรธรณี