ประเทศไทยมีความหลากหลายทางชีวภาพของพันธุ์ข้าวมากแห่งหนึ่งของโลก แม้ว่าหลังยุคการปฏิวัติเขียว สายพันธุ์ข้าวจะหายไปจากผืนนาไปเป็นจำนวนมากก็ตาม

จากการรวบรวมสายพันธุ์ข้าวที่เก็บไว้ในธนาคารเชื้อพันธุ์พืชของไทย มีการเก็บรวบรวมตัวอย่างข้าวไว้ จำนวน 24,550 ตัวอย่าง

โดยแบ่งตามภูมิภาคที่เก็บรวบรวมมาได้ดังนี้

 ภาคกลาง 2,353 ตัวอย่าง
 ภาคเหนือ 3,279 ตัวอย่าง
 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 1,896 ตัวอย่าง
 ภาคตะวันออก 538 ตัวอย่าง
 ภาคใต้ 1,905 ตัวอย่าง
และที่ไม่ระบุแหล่งที่มา 181 ตัวอย่าง

ในจำนวนนี้ระบุว่าเป็นพันธุ์ข้าวที่แตกต่างกัน 5,928 พันธุ์ และมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันประมาณ 5,928 ชื่อพันธุ์

หากดูจากรายชื่อของจังหวัดที่มีการรวบรวมพันธุ์ข้าว พบว่า จ.เชียงใหม่มากที่สุด 386 ตัวอย่าง พัทลุง 272 ตัวอย่าง น่าน 255 ตัวอย่าง แพร่ 211 ตัวอย่าง (ตามตารางในคอมเมนท์ 1-2 )

ตัวอย่างข้าวและพันธุ์ข้าวดังกล่าวถูกเก็บไว้ 2 แห่งคือ ธนาคารเชื้อพันธุ์พืช
อาคารทรัพยากรพันธุกรรมพืชสิรินธร สำนักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ กรมวิชาการเกษตร และ ศูนย์ปฏิบัติการและเก็บเมล็ดเชื้อพันธุ์ข้าวแห่งชาติ ที่ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี กรมการข้าว

พันธุ์ข้าวเหล่านี้เป็นประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับการนำไปใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการปรับปรุงพันธุ์สำหรับรับมือกับการเปลี่ยนแปลง เพื่อสร้างหลักประกันความมั่นคงทางอาหารของเรา

ที่มา : นิเวศเกษตร Biodiversity and Agroecology